1. Skilgreining

Óverðtryggt lán er lán sem ekki er bundið við vísitölu neysluverðs og heldur því nafnvirði höfuðstóls óháð verðbólgu. Þessi lán eru algeng í nútíma lánaviðskiptum og veita aukið gagnsæi í greiðslubyrði. Vextir á óverðtryggðum lánum eru oft hærri til að vega upp á móti þeirri áhættu sem lánveitandi tekur með því að binda höfuðstólinn ekki við verðlag eins og í tilfelli verðtryggðra lána. Lántaki tekur hins vegar ekki á sig verðbólguáhættu sem getur verið kostur ef verðbólga er þrálát. Slík lán eru oft með föstum eða breytilegum vöxtum og bjóða upp á meiri stöðugleika í áætlunum og skuldastöðu.

2. Raundæmi

🏡 Anna kaupir sína fyrstu íbúð og tekur óverðtryggt lán.
📉 Hún velur lánaform þar sem höfuðstóllinn breytist ekki með verðlagi því þá veit hún að höfuðstóllinn á láninu hennar mun ekki vaxa þó verðbólga hækki.
📊 Eftir nokkurn tíma hækka vextir á markaði og mánaðarleg greiðsla hækkar aðeins, en hún veit þó að upphæðin sem hún skuldar verður ekki fyrir áhrifum af verðbólgu.
🔎 Þetta hjálpar henni að sjá raunverulega framvindu lánsins, þó að greiðslubyrðin geti sveiflast með vaxtabreytingum.

3. Hvaða áhrif hefur þetta á mig?

Óverðtryggð lán bjóða upp á meiri fyrirsjáanleika í fjárhag – þú sérð alltaf hver skuldin er og hún breytist ekki með verðbólgu. Þetta gerir fjárhagsáætlanir stöðugri og auðveldari til lengri tíma litið. Þó byrjunargreiðslur séu oft hærri en í verðtryggðum lánum, getur þessi leið verið hagkvæm til lengri tíma ef verðbólga er há. Ef þú vilt ekki óvissu um vaxandi skuldir, getur óverðtryggt lán verið öruggari kostur.

4. Tegundir

Með jöfnum afborgunum: Afborgun af höfuðstól er alltaf sú sama. Heildargreiðsla (afborgun + vextir) lækkar smám saman þar sem höfuðstóll lækkar stöðugt. Greiðslubyrði af þessari tegund er þó hærri í upphafi heldur en með jöfnum greiðslum.
Með jöfnum greiðslum: Heildargreiðsla (afborgun + vextir) á mánuði er alltaf sú sama. Vaxtahluti lánsins er þó mun hærri en afborgunarhlutinn í upphafi svo hér lækkar höfuðstóll lánsins hægt í byrjun en greiðslubyrðin er talsvert léttari heldur en af láni með jöfnum afborgunum.